آیین نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف، اختیارات و چگونگی عملکرد انجمنهای اسلامی کارگری
هیأت وزیران در جلسه مورخ ۱۳۸۰.۰۲.۰۵ بنا به پیشنهاد شماره ۶۴۹۱۴ مورخ ۱۳۷۴.۱۰.۱۹ وزارت کار و امور اجتماعی و به استناد تبصره (۲) ماده(۱۳۰) قانون کار جمهوری اسلامی ایران – مصوب ۱۳۶۹ – آیین نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف، اختیارات و چگونگی عملکرد انجمن‌های‌اسلامی کارگری را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین نامه چگونگی تشکیل، حدود وظایف، اختیارات و چگونگی عملکرد انجمنهای اسلامی کارگری
فصل اول – اهداف، وظایف و اختیارات انجمنهای اسلامی کارگری
ماده ۱
به منظور تبلیغ و گسترش فرهنگ اسلامی و دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی، کارگران شاغل در واحدهای تولیدی، صنعتی، کشاورزی،صنفی و خدماتی مشمول قانون کار که بیش از پنجاه نفر شاغل داشته باشند، می‌توانند انجمن اسلامی کارگری – که از این به بعد انجمن نامیده می‌شود- تشکیل دهند.
تبصره ۱- تشکیل انجمن در واحدهای کمتر از پنجاه نفر منوط به اخذ مجوز از هیأت نظارت استان موضوع ماده (۱۷) این آیین نامه است.
تبصره ۲- در هر واحد یک انجمن تشکیل می‌شود و چنانچه واحدی از لحاظ استقرار جغرافیایی دارای کارگاه‌های متعدد در سطح یک یا چند شهرستان‌باشد، انجمن بنا به تشخیص هیأت نظارت استان می‌تواند در کارگاه‌های یاد شده دفتر تشکیل دهد.
ماده ۲
حدود وظایف و اختیارات انجمن به شرح زیر است:
۱- همکاری در برپایی نماز جماعت و تعظیم شعائر مذهبی، تشکیل جلسات وعظ، خطابه و سخنرانی به مناسبت‌های گوناگون.
۲- تشویق کارگران به حضور در صحنه‌های عبادی و دفاع از دستاوردهای انقلاب اسلامی.
۳- تشکیل کلاس‌های عقیدتی و فرهنگی و تشویق کارگران به شرکت در آنها.
۴- تشکیل کتابخانه یا مرکز مطالعاتی و توزیع کتب و نشریات بین کارگران واحد.
۵- نشر جزوه، مقاله و نشریه در زمینه‌های مذهبی با رعایت ضوابط ابلاغی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۶- کمک به تشکیل اردوها و گردهمایی‌های مربوط در چهارچوب وظایف و اختیارات و شرکت در آنها.
۷- تشویق کارگران در جهت تقویت روحیه استقلال، خودکفایی، ابداع، ابتکار، اختراع.
۸- تلاش برای ارتقای روابط برادرانه و اسلامی بین کارگران واحد.
۹- تشویق کارگران به همکاری با سازمان‌های مسؤول در صورت وقوع حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله و آتش سوزی.
۱۰- اهتمام در ایجاد زمینه‌های لازم جهت مشارکت هرچه بیشتر کارگران واحد در امور مختلف فرهنگی، اجتماعی نظیر ارایه خدمات به نیازمندان و‌آسیب دیدگان.
۱۱- رسیدگی به خانواده‌های محترم کارگران ایثارگر.
۱۲- تلاش در جهت غنی کردن اوقات فراغت کارگران و خانواده‌های آنها.
۱۳- همکاری در شناسایی و تقویت استعدادها در بین کارگران و خانواده‌های آنان و فراهم آوردن زمینه‌های رشد و شکوفایی آنان.
تبصره – فعالیتهای انجمن باید در کلیه موارد به ترتیبی برنامه ریزی شود تا ضمن هماهنگی با مدیریت واحد مانع اجرای برنامه‌ها و فعالیت واحد نشود.
فصل دوم – شرایط و چگونگی تأسیس
ماده ۳
انجمن بنا به پیشنهاد هیأت مؤسس که حداقل مرکب از پنج نفر از افراد دارای شرایط موضوع ماده (۱۰) این آیین نامه باشند، تشکیل می‌شود.
ماده ۴
هیأت مؤسس موظف است، قبل از هر اقدامی به دبیرخانه هیأت نظارت استان مربوط مراجعه و مجوز تشکیل انجمن در واحد مربوط را‌دریافت کند. هیأت‌های نظارت استان در صورت احراز صلاحیت هیأت مؤسس، اجازه شروع فعالیت برای تشکیل انجمن را صادر می‌کنند.
تبصره – انجمنهای اسلامی که قبلاً تشکیل شده‌اند باید ظرف شش ماه با مراجعه به هیأت نظارت استان وضعیت خود را با این آیین نامه تطبیق دهند.در غیر این صورت و پس از پایان مدت مذکور فعالیت آنها متوقف می‌شود.
ماده ۵
وظایف هیأت مؤسسه به شرح زیر است:
۱- تهیه آگهی تشکیل انجمن و نصب آن در تابلوی اعلانات یا مکانهای مناسب که مشتمل بر موارد زیر باشد:
الف – اعلام شرایط عضویت در انجمن با رعایت ماده (۶) این آیین نامه.
ب – اعلام ثبت نام داوطلبان عضویت در ارکان انجمن.
۲- تسلیم یک نسخه از فهرست اسامی متقاضیان عضویت در انجمن و سایر مدارک لازم به دبیرخانه هیأت نظارت استان و دریافت رسید.
۳- دعوت اولین مجمع عمومی با حضور نماینده هیأت نظارت استان برای انتخاب اعضای شورای مرکزی و ناظر انجمن.
تبصره – هیأت نظارت استان با تقاضای تأسیس موافقت خواهد نمود که حداقل سه برابر افراد واجد صلاحیت عضویت در شورای مرکزی، متقاضی‌عضویت در شورای انجمن و تصدی مسؤولیت ناظر باشند.
ماده ۶
هر کارگر مسلمانی که عامل به فرایض دینی و مذهبی باشد، حق عضویت در انجمن واحد مربوط را دارد و اعضای هیأت مؤسس موظف به‌ثبت نام کارگران متقاضی عضویت در انجمن هستند.
تبصره – در صورتی که درخواست عضویت (کارگران متقاضی عضویت در انجمن) توسط هیأت مؤسس یا شورای مرکزی مورد پذیرش قرار نگیرد‌تصمیم‌گیری نهایی بر عهده هیأت نظارت موضوع ماده (۱۷) این آیین نامه خواهد بود.
ماده ۷
شروع فعالیت انجمن در هر واحد، منوط به تأیید صحت انتخابات و ثبت اساسنامه در هیأت نظارت استان موضوع ماده (۱۷) این آیین نامه‌خواهد بود.
فصل سوم – ارکان و تشکیلات
ماده ۸
انجمن اسلامی کارگری دارای ارکان زیر است:
۱- مجمع عمومی.
۲- شورای مرکزی.
۳- ناظر.
ماده ۹
حدود وظایف و اختیارات ارکان انجمن به شرح زیر است و اساسنامه نمونه انجمن‌ها در چهارچوب مفاد این آیین نامه توسط هیأت موضوع‌ماده (۱۶) تنظیم و به استانها ابلاغ می‌شود.
الف – وظایف و اختیارات مجامع عمومی:
۱- تعیین خط مشی و تصویب برنامه سالانه انجمن با توجه به پیشنهاد ارایه شده توسط شورای مرکزی
۲- بررسی و تصمیم‌گیری در مورد گزارش شورای مرکزی در مورد عملکرد شورا.
۳- تصویب آیین نامه مربوط به قبول هدایا و سایر آیین نامه‌های مورد نیاز انجمن.
۴- بررسی و تصویب بودجه و ترازنامه سالانه انجمن با پیشنهاد شورای مرکزی.
۵- تعیین میزان حق عضویت سالانه اعضاء.
۶- تنظیم تغییرات اساسنامه در چهارچوب اساسنامه نمونه.
۷- بررسی و اتخاذ تصمیم نسبت به سایر اموری که طبق مقررات در صلاحیت مجامع عمومی انجمن است.
ب – وظایف و اختیارات شورای مرکزی:
۱- تنظیم برنامه‌های سالانه و پیشنهاد خط مشی انجمن جهت تصویب مجمع عمومی.
۲- ارایه گزارش عملکرد شورای مرکزی به مجمع عمومی.
۳- تهیه و تنظیم آیین نامه‌های موضوع بند (۳) قسمت (الف) جهت تصویب مجمع عمومی.
۴- تهیه و تنظیم صورت‌های مالی و ترازنامه و بودجه سالانه انجمن و همچنین برآورد میزان حق عضویت سالانه اعضا جهت تصویب مجمع عمومی.
۵- اجرای مصوبات مجمع عمومی و فعالیت در جهت تحقق اهداف و وظایف و اختیارات انجمن.
۶- انتخاب دبیر شورا برای انجام وظایف اجرایی و اداری و همچنین انجام نمایندگی شورا در مراجع قانونی.
پ – وظایف و اختیارات ناظر:
انجام امور نظارت و حسابرسی و بررسی عملکرد شورای مرکزی انجمن به عهده ناظر است. ناظر مجاز است در جلسات شورای مرکزی شرکت نموده‌و با مراجعه به اسناد و مدارک و بررسی فعالیت انجمن گزارش مستدل خود را نسبت به امور یاد شده حداکثر ۱۵ روز قبل از جلسه مجمع عمومی‌تسلیم مجمع مزبور نماید.
ماده ۱۰
شرایط عضویت در شورای مرکزی انجمن:
الف – داشتن التزام عملی به اسلام، اصل ولایت فقیه و قانون اساسی.
ب – سابقه حضور و فعالیت در صحنه‌های مختلف انقلاب اسلامی.
پ – داشتن حسن شهرت و تدبیر لازم جهت پیشبرد امور انجمن.
ت – داشتن حداقل یکسال سابقه کار در واحد ذی ربط.
تبصره – تأیید صلاحیت داوطلبان عضویت در شورای مرکزی و ناظر انجمن از اختیارات هیأت نظارت استان است.
ث – نداشتن سابقه محکومیت سیاسی و اجتماعی که موجب محرومیت از حقوق اجتماعی شود.
ماده ۱۱
اعضای شورای مرکزی و ناظر انجمن برای مدت چهار سال انتخاب می‌شوند و تعداد آنان با توجه به تعداد کارکنان واحد مربوط به شرح زیر‌تعیین می‌شود:
– تا (۵۰۰) نفر، (۳) عضو اصلی و (۲) عضو علی‌البدل.
– از (۵۰۱) تا (۲۰۰۰) نفر، (۵) عضو اصلی و (۳) عضو علی‌البدل.
– از (۲۰۰۱) تا (۷۰۰۰) نفر، (۷) عضو اصلی و (۴) عضو علی‌البدل.
– از (۷۰۰۱) نفر به بالا، (۹) عضو اصلی و (۵) عضو علی‌البدل.
ماده ۱۲
انتخابات شورای مرکزی و ناظر بر عهده مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده است که حداکثر یک ماه قبل از انقضای مدت فعالیت شورای‌مرکزی قبلی صورت می‌گیرد.
تبصره – تا تعیین شورای مرکزی و ناظر جدید، شورای مرکزی و ناظر قبلی حداکثر می‌توانند تا (۶) ماه به کار خود ادامه دهند.
ماده ۱۳
در صورت استعفاء، فوت یا برکناری اعضای شورای مرکزی انجمن و ناظر، چنانچه با جانشینی اعضای علی‌البدل که به ترتیب آرا صورت‌می‌گیرد اکثریت لازم حاصل نشود، انتخاب مجدد برگزار می‌شود.
تبصره – در صورتی که هر یک از اعضای شورای مرکزی به تشخیص و اعلام هیأت نظارت استان، شرایط عضویت موضوع ماده (۱۰) این آیین نامه را‌از دست بدهند، از عضویت در شورای مرکزی و تصدی مسؤولیت نظارت برکنار می‌شوند.
ماده ۱۴
اعضای شورای مرکزی و ناظر پس از انتخاب در چهارچوب این آیین نامه اعتبارنامه خود را از هیأت نظارت استان دریافت می‌کنند.
ماده ۱۵
ساعاتی که اعضای شورای مرکزی در زمان کار موظف خود در واحد مربوط به انجام وظایف مربوط به انجمن مشغول هستند، جزو ساعات‌کار آنها محسوب می‌شود. میزان این ساعات با هماهنگی مدیریت واحد توسط هیأت نظارت استان تعیین می‌شود که به هر حال از (۲۵) ساعت در ماه‌بیشتر نخواهد بود.
فصل چهارم – هیأت نظارت استان و هیأت عالی نظارت
ماده ۱۶
به منظور ایجاد هماهنگی بین هیأت‌های نظارت استانها و سیاستگذاری لازم برای انجمنهای اسلامی کارگری موضوع این آیین نامه،همچنین پاسخگویی به استعلام‌های هیأت‌های نظارت استان، هیأت مرکزی نظارت به ریاست وزارت کار و امور اجتماعی و عضویت وزارتخانه‌های‌کشور، صنایع و معادن، سازمان تبلیغات اسلامی و نماینده کانون عالی هماهنگی انجمنهای اسلامی کل کشور تشکیل می‌شود.
تبصره – اجرای وظایف موضوع بندهای (ب، پ و ت) ماده (۱۸) این آیین نامه در مورد سایر واحدهای ملی بنا به پیشنهاد وزیر یا بالاترین مقام اجرایی‌دستگاه‌های مستقل به تصویب هیأت عالی مرکزی می‌رسد. واحدهای ملی بزرگ به پیشنهاد وزیر یا بالاترین مقام اجرایی دستگاه‌های مستقل و هیأت‌عالی مرکزی و تأیید شورای عالی کار مشخص می‌شوند.
ماده ۱۷
به منظور نظارت بر فعالیت انجمنهای اسلامی استان، هیأت نظارت استان به ریاست معاون سیاسی استاندار و عضویت مدیران کل کار و امور‌اجتماعی، سازمان صنایع و معادن استان، رییس سازمان تبلیغات اسلامی استان و دبیر کانون هماهنگی انجمنهای اسلامی استان( در صورت عدم‌تشکیل کانون مزبور یکی از مسئولان انجمنهای اسلامی استان( در صورت عدم تشکیل کانون مزبور یکی از مسؤولان انجمنهای اسلامی استان به‌انتخاب آنها تشکیل می‌شود.
ماده ۱۸
وظایف هیأت نظارت استان به شرح زیر می‌باشد:
الف – نظارت بر فعالیت انجمنهای اسلامی استان، با رعایت سیاست‌های کلی هیأت مرکزی نظارت و مفاد این آیین‌نامه.
ب – تایید صلاحیت و تطبیق شرایط هیأت مؤسس با ماده (۳) این آیین‌نامه و صدور اجازه شروع به فعالیت آنان.
پ- تایید صلاحیت داوطلبان عضویت در شورای مرکزی و ناظر انجمن و نظارت بر انتخابات انجمن و کانون هماهنگی استان.
ت – صدور اعتبار نامه اعضای شورای مرکزی و ناظر انجمن.
ث – تعیین ساعات مجاز برای فعالیت اعضای شورای مرکزی و ناظر انجمن و نظارت بر انتخابات انجمن و کانون هماهنگی استان.
ج – اعلام نظر در خصوص تشکیل مجامع انجمنهای اسلامی کارگری با رعایت تبصره (۱) ماده(۵) این آیین‌نامه.
چ – پاسخگویی به استعلام‌های مربوط به فعالیتهای اسلامی کارگری
ح – رسیدگی به تخلفات اعضای شورای مرکزی و انجمنهای اسلامی کارگری.
خ – انجام سایر اموری که به موجب این آیین‌نامه بر عهده هیأت نظارت استان گذاشته شده است.
ماده ۱۹
نظارت بر چگونگی فعالیت انجمنهای اسلامی و رسیدگی به تخلفات آنها بر عهده هیأت نظارت همان استان است. هیأت نظارت استان در‌صورت ضرورت می‌تواند نسبت به توقف فعالیت انجمن اتخاذ تصمیم نماید و باید مراتب را برای اتخاذ تصمیم نهایی به هیأت مرکزی گزارش کند.
ماده ۲۰
کارفرمایان واحد ضمن همکاری با انجمنهای اسلامی کارگری در جهت تحقق وظایف انجمن و تأمین تسهیلات و امکانات برای فعالیت آن‌اقدامات لازم را معمول خواهند داشت.
ماده ۲۱
انجمنهای اسلامی کارگری موظف به ثبت و نگهداری اسناد و مدارک و صورت جلسات و دفاتر مربوط می‌باشند.
فصل پنجم – تشکیل کانون انجمنهای اسلامی
ماده ۲۲
انجمنهای اسلامی می‌توانند به منظور انسجام و هماهنگی بیشتر در انجام وظایف و شیوه‌های تبلیغی در اجرای تبصره(۱) ماده (۱۳۰)قانون کار، نسبت به تأسیس کانون هماهنگی انجمنهای اسلامی در استان و همچنین کانون عالی هماهنگی انجمنهای
اسلامی در کل کشور که به‌ترتیب در این آیین نامه« کانون استان» و «کانون عالی» نامیده می‌شود اقدام نمایند.
ماده ۲۳
در صورتی که بیش از نیمی از انجمنهای هر استان، مشروط به آنکه تعداد آنها کمتر از (۱۰) انجمن نباشد متقاضی تشکیل کانون استان باشند‌می‌توانند با هماهنگی هیأت نظارت استان مبادرت به تشکیل کانون استان نمایند.
ماده ۲۴
شوراهای مرکزی انجمن‌ها از بین اعضای خود پنج نفر را به عنوان هیأت مؤسس کانون استان انتخاب و به هیأت نظارت استان معرفی‌می‌نمایند.
ماده ۲۵
وظایف هیأت مؤسس کانون استان عبارت است از:
الف – تهیه اساسنامه کانون استان جهت تصویب هیأت عالی نظارت موضوع ماده (۱۶) این آیین‌نامه.
ب – ثبت نام از اعضای داوطلب عضویت در ارکان کانون استان.
ت – ثبت و نگهداری اسناد و مدارک مالی و صورت جلسات و دفاتر مربوط.
تبصره – در هر استان فقط یک کانون استان تشکیل می‌شود.
ماده ۲۶
نماینده شورای مرکزی انجمن شهرستان‌ها می‌توانند به عضویت مجمع کانون استان درآیند.
ماده ۲۷
در صورتی که در بیش از نیمی از استان‌های کشور، کانون تشکیل شده باشد، کانون‌های مزبور می‌توانند نسبت به تشکیل کانون عالی اقدام‌نمایند.
ماده ۲۸
کانون‌های استان جهت اقدامات لازم برای تشکیل کانون عالی پنج نفر را از میان اعضای کانون‌های استان به عنوان هیأت مؤسس کانون عالی‌انتخاب و به هیأت عالی نظارت معرفی خواهند نمود.
ماده ۲۹
وظایف هیأت مؤسس کانون عالی عبارت است از:
الف – تهیه و تنظیم اساسنامه کانون عالی با نظارت و تائید هیأت عالی نظارت
ب – نام نویسی از اعضای داوطلب عضویت در ارکان کانون عالی.
پ – برگزاری مجمع عمومی و انتخاب هیأت مدیره و بازرس کانون عالی با هماهنگی هیأت عالی نظارت.
ت – ثبت و نگهداری اسناد و مدارک مالی و صورت جلسات و دفاتر مربوط.
تبصره- در سراسر کشور فقط یک کانون عالی هماهنگی انجمنهای اسلامی تشکیل می‌شود که وظایف محوله را به عهده می‌گیرد.
ماده ۳۰
نماینده‌های کانون استان می‌توانند به عضویت مجمع کانون عالی درآیند.
ماده ۳۱
ارکان و تشکیلات کانون استان و کانون عالی عبارتند از:
الف – مجمع عمومی.
ب – هیأت مدیره.
پ – بازرس
ماده ۳۲
هیأت مدیره و بازرس کانون عالی پس از انتخابات در چهارچوب این آیین‌نامه اعتبارنامه خود را از هیأت نظارت استان و هیأت عالی نظارت‌دریافت می‌کنند.
ماده ۳۳
کلیه موارد پیش‌بینی شده برای انجمن‌ها در این آیین‌نامه، در مورد کانون استان و کانون عالی قابل اجرا می‌باشد.
معاون اول رییس جمهور – حسن حبیبی
